So Sánh: Hộ Kinh Doanh Hay Doanh Nghiệp Nhỏ - Mô Hình Nào Có Lợi Hơn Về Thuế?

Khi bắt đầu kinh doanh hoặc có ý định mở rộng quy mô, nhiều chủ kinh doanh đứng trước câu hỏi quan trọng: Nên duy trì hộ kinh doanh hay chuyển đổi lên doanh nghiệp? Từ năm 2026, với việc bỏ thuế khoán và áp dụng nhiều chính sách thuế mới, câu hỏi này càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết về các loại thuế, ưu đãi và quy định áp dụng cho hai mô hình để bạn có cái nhìn toàn diện, từ đó có thể cân nhắc phương án phù hợp nhất.

LƯU Ý QUAN TRỌNG: Bài viết này cung cấp thông tin so sánh tham khảo về hai mô hình kinh doanh dựa trên các quy định pháp luật hiện hành. Do mỗi trường hợp cụ thể có nhiều yếu tố ảnh hưởng khác nhau (quy mô kinh doanh, ngành nghề, kế hoạch phát triển, khả năng quản lý tài chính...), chúng tôi khuyến nghị bạn nên liên hệ với các chuyên gia thuế tại THtax để được tư vấn chi tiết về mô hình nào thực sự phù hợp và mang lại lợi ích tối ưu nhất cho tình hình kinh doanh của bạn.

 

---

 

1. So Sánh Thuế Thu Nhập (PIT vs CIT)

Hộ Kinh Doanh - Thuế Thu Nhập Cá Nhân (PIT)

Theo Luật Thuế TNCN sửa đổi được Quốc hội thông qua ngày 10/12/2025, hộ kinh doanh chịu thuế thu nhập cá nhân theo các nhóm doanh thu:

Nhóm 1: Doanh thu dưới 500 triệu đồng/năm

- Được miễn thuế TNCN và GTGT hoàn toàn

- Vẫn phải kê khai doanh thu theo quy định

Nhóm 2: Doanh thu từ 500 triệu đến dưới 3 tỷ đồng/năm

Được lựa chọn 1 trong 2 phương pháp:

Phương pháp 1: Tính theo thu nhập thực tế

- Thuế suất 15% trên thu nhập (Doanh thu trừ Chi phí hợp lý)

- Điều kiện: Phải xác định được chi phí đầu vào

- Lợi thế: Nếu biên lợi nhuận thấp, số thuế phải nộp sẽ thấp hơn

Phương pháp 2: Tính theo tỷ lệ trên doanh thu

- Thuế suất: 0,5% - 2% tùy ngành nghề (phân phối 0,5%, dịch vụ 1,5-2%)

- Được trừ ngưỡng 500 triệu đồng trước khi tính thuế

- Lợi thế: Đơn giản, không cần chứng minh chi phí chi tiết

Nhóm 3: Doanh thu từ 3 tỷ đến 50 tỷ đồng/năm

- Thuế suất 17% trên thu nhập chịu thuế (Doanh thu - Chi phí)

- Bắt buộc phải xác định chi phí, lập sổ sách tương tự doanh nghiệp

Nhóm 4: Doanh thu trên 50 tỷ đồng/năm

- Thuế suất 20% trên thu nhập chịu thuế

- Quản lý hoàn toàn như doanh nghiệp

Doanh Nghiệp Nhỏ - Thuế Thu Nhập Doanh Nghiệp (CIT)

Doanh nghiệp chịu thuế TNDN theo quy mô doanh thu:

Doanh thu không quá 3 tỷ đồng/năm:

- Thuế suất ưu đãi 15% trên thu nhập chịu thuế

- Áp dụng cho doanh nghiệp siêu nhỏ

Doanh thu từ 3 tỷ đến 50 tỷ đồng/năm:

- Thuế suất 17% trên thu nhập chịu thuế

Doanh thu trên 50 tỷ đồng/năm:

- Thuế suất 20% trên thu nhập chịu thuế

🎁 Ưu đãi đặc biệt cho doanh nghiệp mới:

Theo Nghị quyết 198/2025/QH15, doanh nghiệp nhỏ và vừa được miễn thuế TNDN trong 03 năm kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp lần đầu

Đây là ưu đãi rất lớn mà hộ kinh doanh không được hưởng!

⚖️ Nhận Xét So Sánh

Về mức thuế suất:

- Với doanh thu dưới 3 tỷ: Hộ kinh doanh và doanh nghiệp có thuế suất tương đương 15%

- Với doanh thu 3-50 tỷ: Cả hai áp dụng 17%

- Với doanh thu trên 50 tỷ: Cả hai áp dụng 20%

Điểm khác biệt quan trọng:

✅ Lợi thế của Hộ kinh doanh:

- Doanh thu dưới 500 triệu: Miễn thuế hoàn toàn

- Có thể chọn tính thuế theo doanh thu (đơn giản, không cần chứng minh chi phí)

✅ Lợi thế của Doanh nghiệp:

- Miễn thuế 3 năm đầu - Cực kỳ có lợi nếu doanh thu cao ngay từ đầu

- Có thể chuyển lỗ sang các năm sau (xem mục 4)

2. So Sánh Thuế Giá Trị Gia Tăng (VAT)

Hộ Kinh Doanh

Doanh thu dưới 500 triệu đồng/năm:

- Miễn thuế GTGT

Doanh thu từ 500 triệu đồng/năm trở lên:

- Tính thuế theo phương pháp trực tiếp

- Công thức: Thuế GTGT = (Doanh thu - 500 triệu) x Tỷ lệ %

- Tỷ lệ phổ biến:

  + Bán lẻ hàng hóa: 1%

  + Dịch vụ ăn uống, sản xuất: 3%

  + Xây dựng: 5%

- ❌ Không được khấu trừ thuế đầu vào

Doanh Nghiệp Nhỏ

Tất cả doanh nghiệp áp dụng phương pháp khấu trừ:

- Thuế suất chuẩn: 0%, 5%, hoặc 10% tùy loại hàng hóa/dịch vụ

- Công thức: Thuế GTGT phải nộp = Thuế GTGT đầu ra - Thuế GTGT đầu vào

- ✅ Được khấu trừ toàn bộ thuế đầu vào nếu có hóa đơn hợp lệ

- Nếu thuế đầu vào > thuế đầu ra: Được hoàn thuế hoặc kết chuyển kỳ sau

⚖️ Nhận Xét So Sánh

Ưu điểm của hộ kinh doanh:

- Đơn giản, dễ tính toán

- Không cần theo dõi hóa đơn đầu vào phức tạp

- Doanh thu dưới 500 triệu được miễn thuế

Ưu điểm của doanh nghiệp:

- Được khấu trừ thuế đầu vào → Giảm gánh nặng thuế đáng kể

- Đặc biệt có lợi với ngành:

  + Sản xuất (phải mua nhiều nguyên liệu)

  + Thương mại (mua bán hàng hóa với giá trị lớn)

  + Xây dựng (chi phí vật tư cao)

- Có thể được hoàn thuế nếu xuất khẩu

Ví dụ minh họa:

Trường hợp: Kinh doanh phân phối hàng điện tử với doanh thu 2 tỷ đồng/năm

Hộ kinh doanh:

- Thuế GTGT phải nộp: (2 tỷ - 500 triệu) x 1% = 15 triệu đồng

- Không được khấu trừ thuế đầu vào

Doanh nghiệp:

- Thuế GTGT đầu ra: 2 tỷ x 10% = 200 triệu

- Thuế GTGT đầu vào (giả sử 1,7 tỷ hàng mua): 1,7 tỷ x 10% = 170 triệu

- Thuế phải nộp: 200 - 170 = 30 triệu đồng

→ Trong ví dụ này, hộ kinh doanh có lợi thế hơn về thuế GTGT

3. So Sánh Chi Phí Được Trừ

Hộ Kinh Doanh

Nếu chọn tính thuế theo thu nhập (15%, 17%, 20%):

- Được trừ các chi phí hợp lý, hợp lệ liên quan đến hoạt động kinh doanh

- Cần có chứng từ: hóa đơn, biên lai, hợp đồng

- Đối với mua nguyên liệu từ nông dân: có thể lập bảng kê thay hóa đơn

Nếu chọn tính thuế theo doanh thu (0,5% - 2%):

- Không cần chứng minh chi phí

- Đơn giản nhưng không tối ưu nếu biên lợi nhuận thấp

Doanh Nghiệp

- Được trừ đầy đủ các chi phí hợp lý, hợp lệ

- Phải tuân thủ chặt chẽ quy định về chứng từ, hóa đơn

- Có thể trích khấu hao tài sản cố định

- Chi phí lương phải có hợp đồng lao động, bảng lương, chứng từ chuyển khoản

- Chi phí từ 20 triệu trở lên phải thanh toán không dùng tiền mặt

⚖️ Nhận Xét So Sánh

Về mức độ linh hoạt:

- Hộ kinh doanh: Linh hoạt hơn, có thể chọn tính theo doanh thu để tránh rườm rà

- Doanh nghiệp: Bắt buộc phải tuân thủ chặt chẽ quy định về chứng từ

Về tính minh bạch:

- Hộ kinh doanh: Yêu cầu thấp hơn

- Doanh nghiệp: Yêu cầu cao, có lợi khi vay vốn ngân hàng hoặc gọi vốn đầu tư

4. Khả Năng Chuyển Lỗ

Hộ Kinh Doanh

❌ Không được phép chuyển lỗ

Nếu năm nào lỗ, số lỗ đó sẽ không được chuyển sang các năm sau để trừ vào thu nhập chịu thuế.

Doanh Nghiệp

✅ Được chuyển lỗ tối đa 5 năm

Theo quy định hiện hành, doanh nghiệp sau khi quyết toán thuế mà bị lỗ thì được chuyển toàn bộ và liên tục số lỗ vào thu nhập của những năm tiếp theo. Thời gian chuyển lỗ tính liên tục không quá 5 năm, kể từ năm tiếp sau năm phát sinh lỗ

Ví dụ:

- Năm 2026: Doanh nghiệp lỗ 100 triệu đồng

- Năm 2027: Lãi 150 triệu đồng

- Thu nhập chịu thuế năm 2027: 150 - 100 = 50 triệu đồng

⚖️ Nhận Xét So Sánh

Đây là ưu thế lớn của doanh nghiệp, đặc biệt quan trọng với:

- Doanh nghiệp khởi nghiệp (thường lỗ những năm đầu)

- Ngành nghề có chu kỳ kinh doanh dài (bất động sản, xây dựng)

- Doanh nghiệp đầu tư mạnh vào máy móc, công nghệ ban đầu

Hộ kinh doanh không có quyền lợi này, nên nếu lỗ năm nào thì "chịu" năm đó.

5. Bảng Tổng Hợp So Sánh

6. Những Trường Hợp Nên Chọn Hộ Kinh Doanh

✅ Doanh thu dưới 500 triệu đồng/năm (được miễn thuế)

✅ Kinh doanh quy mô nhỏ, không có kế hoạch mở rộng nhanh

✅ Ngành nghề đơn giản, biên lợi nhuận cao (dịch vụ, bán lẻ)

✅ Không muốn rườm rà về sổ sách, kế toán

✅ Không cần vay vốn ngân hàng hoặc gọi vốn đầu tư

7. Những Trường Hợp Nên Chọn Doanh Nghiệp

✅ Dự kiến doanh thu cao ngay từ đầu (tận dụng ưu đãi miễn thuế 3 năm)

✅ Ngành sản xuất, thương mại cần khấu trừ thuế GTGT đầu vào

✅ Có kế hoạch mở rộng quy mô, phát triển dài hạn

✅ Cần vay vốn ngân hàng hoặc kêu gọi đầu tư

✅ Muốn bảo vệ tài sản cá nhân (trách nhiệm hữu hạn)

✅ Dự kiến lỗ những năm đầu do đầu tư lớn

Kết Luận

Việc lựa chọn giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp nhỏ không có câu trả lời đúng sai tuyệt đối. Mỗi mô hình đều có ưu điểm riêng phụ thuộc vào:

- Quy mô và doanh thu hiện tại

- Ngành nghề kinh doanh

- Kế hoạch phát triển trong 3-5 năm tới

- Nhu cầu vay vốn và huy động đầu tư

- Khả năng quản lý tài chính và tuân thủ pháp luật

Để đưa ra quyết định đúng đắn nhất cho tình hình cụ thể của bạn, chúng tôi khuyến nghị bạn nên trao đổi với các chuyên gia thuế để được phân tích chi tiết dựa trên:

- Dự báo doanh thu và lợi nhuận cụ thể

- Cơ cấu chi phí của doanh nghiệp

- Chiến lược phát triển kinh doanh

- Khả năng tối ưu hóa thuế hợp pháp

Hãy liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay để nhận tư vấn chi tiết về mô hình kinh doanh phù hợp nhất với bạn. Chúc bạn và hộ kinh doanh/doanh nghiệp của mình luôn kinh doanh thuận lợi, tuân thủ tốt các quy định pháp luật và phát triển bền vững!

 

---

 

Đại Lý Thuế THtax Đồng Hành Cùng Cá Nhân Và Hộ Kinh Doanh Trong Giai Đoạn Áp Dụng Luật Thuế TNCN 2025

Với nhiều thay đổi quan trọng về đối tượng chịu thuế, cách tính thuế và chính sách miễn - giảm thuế, Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi 2025 đòi hỏi cá nhân, hộ kinh doanh và nhà đầu tư cần hiểu đúng - áp dụng đúng - chuẩn bị sớm để hạn chế rủi ro và tối ưu nghĩa vụ thuế.

Đại lý thuế THtax sẵn sàng hỗ trợ khách hàng trong các nội dung:

- Tư vấn, đánh giá mức độ ảnh hưởng của Luật Thuế TNCN 2025 đối với từng cá nhân, hộ kinh doanh

- Tư vấn lựa chọn mô hình kinh doanh phù hợp (hộ kinh doanh hay doanh nghiệp) dựa trên phân tích chi tiết về thuế, chi phí và lợi ích

- Hướng dẫn lựa chọn phương pháp tính thuế phù hợp (theo doanh thu hay theo thu nhập trừ chi phí)

- Hỗ trợ xác định thu nhập chịu thuế, thu nhập được miễn - giảm thuế theo quy định mới

- Hỗ trợ thủ tục chuyển đổi từ hộ kinh doanh lên doanh nghiệp nếu đây là lựa chọn tối ưu cho bạn

- Hướng dẫn đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử, thiết lập sổ sách kế toán phù hợp với quy mô

- Hỗ trợ kiểm kê hàng tồn kho, xử lý doanh thu chuyển tiếp khi chuyển từ khoán sang kê khai

- Thực hiện kê khai, quyết toán thuế thu nhập cá nhân đúng quy định, đúng thời hạn

- Đồng hành trong quá trình chuyển đổi mô hình quản lý thuế khi Luật chính thức có hiệu lực từ năm 2026

THtax cam kết cập nhật kịp thời - chính xác - bám sát quy định pháp luật, giúp khách hàng an tâm tuân thủ và tối ưu nghĩa vụ thuế trong bối cảnh chính sách thuế ngày càng thay đổi.

 

---

 

Hệ Thống Văn Phòng

🔹 Trụ sở chính: 702/63/7 Lê Đức Thọ, Phường An Hội Đông, TP. Hồ Chí Minh

🔹 VPĐD tại Đà Lạt: 72 Nguyễn Công Trứ, Phường Lâm Viên - Đà Lạt, Tỉnh Lâm Đồng

🔹 VPĐD tại Kon Tum: 227 Phan Đình Phùng, Phường Đăk Cấm, Tỉnh Quảng Ngãi

🔹 VPĐD tại TP. HCM: 779 Huỳnh Văn Lũy, Phường Bình Dương, TP. Hồ Chí Minh

🔹 VPĐD tại Gia Lai: 59 Trường Chinh, Phường An Nhơn Đông, Tỉnh Gia Lai

🔹 VPĐD tại Bảo Lộc: 48/49 Phạm Ngọc Thạch, Phường 1 - Bảo Lộc, Tỉnh Lâm Đồng

🔹 VPĐD tại Hà Nội: Phòng 701, Tòa nhà Kim Ánh, Số 1 ngõ 78, Phường Cầu Giấy, TP. Hà Nội

 

---

 

CÔNG TY TNHH ĐÀO TẠO & TƯ VẤN THTAX

📌 702/63/7 Lê Đức Thọ, Phường An Hội Đông, TP.HCM

📞 0934 518 268 - 0918 774 497

 

---

 

Hãy liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay để nhận tư vấn chi tiết về mô hình kinh doanh phù hợp nhất với bạn. Chúc bạn và hộ kinh doanh/doanh nghiệp của mình luôn kinh doanh thuận lợi, tuân thủ tốt các quy định pháp luật và phát triển bền vững!

 

Hệ thống văn phòng :

🔹Trụ sở chính: 702/63/7 Lê Đức Thọ, Phường An Hội Đông, TP. Hồ Chí Minh

🔹VPĐD tại Đà Lạt: 72 Nguyễn Công Trứ, Phường Lâm Viên - Đà Lạt, Tỉnh Lâm Đồng

🔹VPĐD tại Kon Tum: 227 Phan Đình Phùng, Phường Đăk Cấm, Tỉnh Quảng Ngãi

🔹VPĐD tại TP. HCM: 779 Huỳnh Văn Lũy, Phường Bình Dương, TP. Hồ Chí Minh

🔹VPĐD tại Gia Lai: 59 Trường Chinh, Phường An Nhơn Đông, Tỉnh Gia Lai

🔹VPĐD tại Bảo Lộc: 48/49 Phạm Ngọc Thạch, Phường 1 – Bảo Lộc, Tỉnh Lâm Đồng

🔹VPĐD tại Hà Nội: Phòng 701, Tòa nhà Kim Ánh, Số 1 ngõ 78, Phường Cầu Giấy, TP. Hà Nội

CÔNG TY TNHH ĐÀO TẠO & TƯ VẤN THTAX

📌 702/63/7 Lê Đức Thọ, Phường An Hội Đông, TP.HCM

📞 0934 518 268 – 0918 774 497